Represyjno-odszkodowawczy środek karny będący reakcją na popełnienie czynu zabronionego. Według prawa polskiego sąd może zasądzić nawiązkę w wysokości do 100 000 złotych (art. 48 k.k.) w wypadku: skazania za umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu albo za inne przestępstwo umyślne, którego skutkiem jest śmierć człowieka, ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia - na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. - skazania za przestępstwo przeciwko środowisku - na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. - skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 albo 355, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia - na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. - skazania za przestępstwo pomówienia - na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. - gdyby orzeczenie przepadku przedmiotów stanowiących mienie ruchome, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa byłoby niewspółmierne do wagi popełnionego czynu - na rzecz Skarbu Państwa zamiast przepadku. Jeżeli przestępstwa dopuściło się kilka osób, nawiązkę orzeka się od każdej z nich w pełnej wysokości. Nawiązka podlega wykonaniu przez komornika w trybie egzekucji sądowej, chyba że orzeczono ją na rzecz Skarbu Państwa. Wówczas wykonuje ją urząd skarbowy na podstawie przepisów o egzekucji administracyjnej.
Osoba, która: - ukończyła lat 13, ale nie ukończyła lat 17 w postępowaniu dotyczącym czynu karalnego(art. 1 §1 pkt 2 u.p.n.), - nie ukończyła lat 21 w postępowaniu dotyczącym wykonywania wcześniej orzeczonych środków wychowawczych lub poprawczych (art. 1 §1 pkt 3 u.p.n.). - nie ukończyła lat 18 w postępowaniu dotyczącym zapobiegania i zwalczania demoralizacji (art. 1 §1 pkt 1 u.p.n.), - nie ukończyła 18 lat i nie zawarła związku małżeńskiego przed osiągnięciem tego wieku. Nieletni odpowiada karnie tylko w szczególnych przypadkach, określonych w art. 10 § 2 KK oraz w art. 13 i art. 94 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 1982 r.
Jest to stan psychiczny, który wyłącza ponoszenie odpowiedzialności karnej przez sprawcę czynu zabronionego z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych.
Według ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich wobec nieletnich sąd rodzinny może: (art. 6 UPN) - udzielić upomnienia; - zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia; - ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna; - ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego; - Zastosować nadzór kuratora; - skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją; - orzec zakaz prowadzenia pojazdów; - orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku popełnieniem czynu karalnego; - orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w odpowiedniej placówce opiekuńczo-wychowawczej albo ośrodku szkolno-wychowawczym; - orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym; - zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Polega na rezygnacji z wymierzenia kary i poprzestaniu na orzeczeniu środka karnego albo na odstapieniu od wymierzenia jakiegokolwiek środka karnego. Odstąpienie od wymierzenia kary może nastąpić wtedy, gdy przestępstwo miało niską szkodliwość społeczną.
Wniesienie aktu oskarżenia w sprawie ściganej z oskarżenia publicznego przez inny podmiot niż oskarżyciel publiczny oznacza, że podmiot uprawniony występuje wówczas w charakterze oskarżyciela subsydiarnego. Jest to możliwe dopiero po wykonaniu następujących czynności: 1.Prokurator odmawia wszczęcia postępowania przygotowawczego lub umarza wszczęte postępowanie, 2.Postanowienie to zostało zaskarżone zażaleniem do sądu (art.306 §1 w zw. z art.465 §2), 3.Sąd uchyla postanowienie prokuratora, wskazując powody uchylenia, ewentualnie także okoliczności, które należy wyjaśnić, lub czynności, które należy przeprowadzić, 4.Prokurator prowadzący postępowanie ponownie nie znajduje podstaw do wszczęcia postępowania lub ponownie umarza wszczęte postępowanie, Po tych krokach uprawniony może wnieść akt oskarżenia w sprawie ściganej z oskarżenia publicznego, który musi być sporządzony i podpisany przez adwokata (przymus adwokacki).
Wprowadzenie w błąd albo wyzyskanie błędu pokrzywdzonego lub jego niezdolności do należytego rozumienia znaczenia przedsiębranej czynności i doprowadzenie go w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Podmiotową przesłanką oszustwa jest działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Oszustwo jest przestępstwem materialnym.
Polega na przedkładaniu fałszywych lub stwierdzających nieprawdę dokumentów albo na nierzetelnych pisemnych oświadczeniach, mających na celu uzyskanie kredytu dla sienie lub kogoś innego, pożyczkib bankowej, dotacji, subwencji, zamówienia publicznego.
Polega na celowym spowodowaniu zdarzenia będącego podstawą do wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczeniowej.
Zachowanie polegające na nabyciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego (najczęściej kradzieży), lub udzieleniu innej osobie pomocy do jej zbycia, albo na przyjęciu tej rzeczy lub pomocy w jej ukryciu. Paserstwo można popełnić umyślnie jak i nieumyślnie, zależnie od tego, czy paser wie o przestępnym pochodzeniu przedmiotu (paserstwo umyślne), czy też w konkretnym przypadku powinien i mógł takie pochodzenie rzeczy stwierdzić na podstawie towarzyszących okoliczności, np. podejrzanie niskiej ceny, sprzedaży bez dokumentów lub w niekompletnym stanie itp. Odpowiedzialności karnej za paserstwo podlega każda osoba po ukończeniu lat 17 (ogólna zasada odpowiedzialności karnej), której można przypisać winę w czasie popełnienia tego czynu (osoba poczytalna).
Pojęcia i definicje /
