A A A

Pojęcia i definicje

Eutanazja

Przyspieszenie lub niezapobieganie śmierci w celu skrócenia cierpień chorego człowieka. Czasami eutanazję określa się jako rodzaj zabójstwa. Eutanazja jest dzielona na bierną określaną jako ortotanazja i czynną jako zabójstwo z litości. Dopuszczalność eutanazji jest trudnym zagadnieniem etycznym.

Formy popełnienia przestępstwa

W prawie karnym formy, w jakich może dojść do popełnienia czynu zabronionego, a z którymi ustawa wiąże odpowiedzialność karną. Formy popełnienia przestępstwa podzielić można na: 1. formy zjawiskowe przestępstwa – sprawstwo oraz niesprawcze postacie zjawiskowe, tj. podżeganie i pomocnictwo; 2. formy stadialne przestępstwa – przygotowanie, usiłowanie, dokonanie.

Fundacja

Forma prawna organizacji pozarządowej, której istotnym substratem jest kapitał przeznaczony na określony cel oraz statut zawierający reguły dysponowania tym kapitałem. Fundacja jest zakładem, czyli osobą prawna typu zakładowego, oznacza to, że jest bezosobowa, nie ma członków. Jest przez to niezależna. O celu, majątku, sposobie działania decyduje jej twórca.

Gałąź prawa

Ukształtowany w toku historycznym zbiór norm prawnych regulujących dana dziedzinę życia. Podstawowy podział prawa to podział na prawo prywatne (regulujące prawa jednostki, prawa osobiste i majątkowe) oraz prawo publiczne (służy ochronie interesów państwa jako dobra wspólnego wszystkich obywateli). Najważniejsze gałęzie prawa to: prawo konstytucyjne, prawo cywilne, prawo karne, prawo pracy.

Grzywna

Kara kryminalna o charakterze majątkowym orzekana za przestępstwa, przestepstwa skarbowe, wykroczenia oraz wykroczenia skarbowe. Może występować w dwóch formach: 1. grzywna kwotowa polegająca na wskazaniu przez sąd konkretnej kwoty pieniężnej, którą skazany musi zapłacić; 2. grzywna w stawkach dziennych - jej wysokość ustalana jest na podstawie możliwości zarobkowych skazanego. W polskim prawie wyróżnione są dwie formy wymierzania kary grzywny: grzywna samoistna oraz niesamoistna. Jeśli podstawę do orzeczenia grzywny stanowi zagrożenie tą karą danego przestępstwa, to jest to grzywna samoistna. Obok kary grzywny samoistnej w polskim systemie karnym występuje także grzywna obok kary pozbawienia wolności (kumulatywna).

Immunitet sędziowski

Zgodnie z art. 181 Konstytucji RP, sędzia nie może być, bez uprzedniej zgody sądu dyscyplinarnego określonego w ustawie, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania (czyli w celu np. ustalenia tożsamości, zdjęcia odcisków palców, zbadania trzeźwości). O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się prezesa właściwego miejscowo sądu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. W przypdaku do przestępstw jest to immunitet formalny, ktory uniemozliwia pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności bez zgody sądu dyscyplinarnego. Natomiast w przypadku wykroczeń jest to immunitet materialny, czyli uchylający karalność za wykroczenie. Immunitet i nietykalność gwarantują, iż sędzia będzie wolny od nacisków i szykan oraz szantażu i prowokacji, w szczególności pochodzących od osób niezadowolonych z jego rozstrzygnięć.

Intercyza

Umowa majątkowa małżeńska. Jest to umowa zawierana miedzy małżonkami lub osobami zamierzającymi wstąpić w związek małżeński prowadząca do wprowadzenia odmiennego aniżeli ustawowy majątkowego ustroju małżeńskiego.

Interpelacja poselska

Jedna z form kontroli parlamentarnej. Polega na wystosowaniu pisemnego pytania kwestionującego działania, polityke przez Posła na Sejm - poprzez Marszałka Sejmu RP - do Prezesa Rady Ministrów lub konkretnego ministra Pytanie powinno zawierać także krótkie przedstawienie stanu faktycznego sytuacji, do której się odnosi. Na interpelację odpowiedź musi być udzielona w określonym terminie (21 dni).

Kara

Określona przepisami prawa dolegliwość dla podmiotu prawa będąca sankcją za niepodporządkowanie się normom prawnym. Kara kryminalna – konsekwencja popełnienia przestępstwa, którą jest określona przez prawo karne dolegliwość i w której wyraża się dezaprobata czynu i osoby sprawcy. Karami kryminalnymi są: - kara grzywny, - kara ograniczenia wolności, - kara pozbawienia wolności, - kara 25 lat pozbawienia wolności, - kara dożywotniego pozbawienia wolności, - kara aresztu wojskowego, - kara śmierci (w Polsce nie obowiązuje). Kary kryminalne wymierzają wyłącznie sądy.

Kasacja

Nadzwyczajny środek zaskarżenia od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego. Polega on na badaniu zgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie sądowe. Kasację rozpoznaje wyłacznie Sąd Najwyższy. Kasację ma prawo wnieść: strona – (kasacja tzw. zwyczajna) – tylko od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie; jeżeli jednak nie zaskarżyła ona wyroku sądu I instancji, a sąd odwoławczy wyrok ten utrzymał w mocy albo zmienił na jej korzyść, kasacja nie przysługuje (nie dotyczy kasacji opartej na tzw. bezwzględnych przesłankach odwoławczych z art. 439 k.p.k.), Prokurator Generalny, Naczelny Prokurator Wojskowy lub Rzecznik Praw Obywatelskich – (kasacja tzw. nadzwyczajna) – od każdego prawomocnego orzeczenia sądu, kończącego postępowanie. Jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia praw dziecka kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie może wnieść Rzecznik Praw Dziecka. Kasacja powinna odpowiadać ogólnym wymogom pisma procesowego, a ponadto należy w niej wskazać, na czym polega zarzucane uchybienie. Może ono dotyczyć wyłącznie: zaistnienia tzw. bezwzględnej przesłanki odwoławczej (z art. 439 k.p.k.), innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary. Dodatkowo, kasacja na korzyść przysługuje tylko wtedy, gdy oskarżony został skazany na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, a na niekorzyść – tylko gdy został on uniewinniony albo postępowanie zostało umorzone ze względu na znikomą społeczną szkodliwość czynu, wynikające z ustawy nie podleganie sprawcy karze, względnie niepoczytalność sprawcy. Ograniczenie to nie ma zastosowania w razie oparcia kasacji na bezwzględnych przesłankach odwoławczych. Kasacja wnoszona przez stronę musi być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym (przymus adwokack

1  ...  1 2 3 4 5 6  ...  8
Ta strona wykorzystuje ciasteczka (cookie) Więcej