Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich

W dniu 10 stycznia 2019 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka opublikował trzy decyzje wydane w dniu 11 grudnia 2018 roku:

Farmus p-ko Polsce (skarga nr 8938/04)

Persjanow p-ko Polsce (skarga nr 39247/12)

Rał p-ko Polsce (skarga nr  41178/12)                                                          

W sprawie Farmus przeciwko Polsce (skarga nr 8938/04) skarżący podnosił naruszenie art. 5 ust. 3 oraz art. 6 ust. 1 Konwencji, a także art. 2 Protokołu nr 4 do Konwencji. Podstawę do wniesienia skargi stanowiły: zbyt długi czas trwania tymczasowego aresztowania, nierzetelność postępowania karnego, jak również ograniczenia swobody przemieszczania się skarżącego nałożone na niego po zwolnieniu z aresztu. Biorąc pod uwagę deklarację jednostronną Rządu RP, w której zobowiązano się zapłacić skarżącemu 13 000 euro tytułem pokrycia wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych oraz kosztów i wydatków, Trybunał uznał, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest uzasadnione. Ponadto, w kontekście niniejszej sprawy Trybunał powołał się na swoje dotychczasowe orzecznictwo (m.in. De Tommaso przeciwko Włochom, skarga nr 43395/09; Miażdżyk przeciwko Polsce, skarga nr 23592/07; Kauczor przeciwko Polsce, skarga nr 45219/06), Trybunał zdecydował o skreśleniu skargi z listy spraw na podstawie art. 37 ust. 1 lit. c) Konwencji.

Decyzje w sprawie Persjanow przeciwko Polsce (skarga nr 39247/12) oraz Rał przeciwko Polsce (skarga nr 41178/12) dotyczyły świadczeń emerytalnych byłych wojskowych. Trybunał uznał obie skargi za niedopuszczalne zarówno w zakresie zarzutu z art. 1 Protokołu Dodatkowego nr 1 do Konwencji, jak i z art. 14 Konwencji.  W postępowaniu przed Trybunałem pierwszy skarżący podniósł, że musiał dokonać wyboru pomiędzy przyznaną mu wcześniej emeryturą wojskową, a świadczeniem z powszechnego systemu ubezpieczeń (emeryturą pracowniczą), w sytuacji gdy – jego zdaniem – powinien otrzymywać oba świadczenia jednocześnie. Drugi zaś ze skarżących podniósł, że był zmuszony wybierać pomiędzy przyznaną mu wcześniej rentą wojskową, a wcześniejszą emeryturą z powszechnego systemu ubezpieczeń, a – jego zdaniem – powinien otrzymywać oba świadczenia jednocześnie.

W obu sprawach Rząd podniósł, że wypłata tylko jednego z przysługujących skarżącym świadczeń pozostawała w zgodzie tak z prawem krajowym, jak i orzecznictwem polskich sądów. Powyższe było motywowane m. in. zasadą solidarności społecznej i miało na celu zachowanie stabilności finansowej systemu ubezpieczeń społecznych. Trybunał – uznając skargi za niedopuszczalne – stwierdził, że system wypłaty jednego świadczenia znajdował oparcie w przepisach krajowych, a skarżący nie mają jakichkolwiek uzasadnionych podstaw, by domagać się wypłaty obu przysługujących im świadczeń jednocześnie. Tym samym skarżący nie wykazali, aby byli „właścicielem mienia” lub choćby mieli uzasadnioną „ekspektatywę” jego uzyskania w rozumieniu art. 1 Protokołu Dodatkowego Nr 1 do Konwencji.  Odnośnie do zarzutu naruszenia art. 14 Konwencji Trybunał stwierdził, że wskazany w nim zakaz dyskryminacji nie ma niezależnego bytu, przeciwnie ma charakter akcesoryjny, stanowiąc jedynie uzupełnienie materialnych postanowień Konwencji i Protokołów Dodatkowych do niej oraz ma zastosowanie wyłącznie w związku z realizacją praw i wolności nią zabezpieczanych. Mając na uwadze fakt, że w niniejszych sprawach nie doszło do naruszenia art. 1 Protokołu Dodatkowego nr 1 do Konwencji, Trybunał w obu sprawach stanął na stanowisku, iż także art. 14 Konwencji nie znajduje zastosowania, a skargi w tym zakresie winny zostać odrzucone na podstawie art. 35 ust. 4 Konwencji.

Orzeczenia dostępne są w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (www.echr.coe).